Quæque capit lictor domibus purgamina certis,
Torrida cum micâ farra, vocantur idem.
Nomen idem ramo; qui cæfus ab arbore purâ,
Cafta facerdotum tempora fronde tegit.
Ipfe ego flaminicam pofcentem februa vidi :
Februa pofcenti pinea virga data est.
Denique quodcumque eft, quo pectora nostra piamur,
Hoc apud intonfos nomen habebat avos.
Mensis ab his dictus, fectâ quia pelle Luperci
Omne folum luftrant, idque piamen habent.
Aut quia placatis funt tempora pura fepulcris,
Tunc cùm ferales præteriere dies.
Omne nefas, omnemque mali purgamina caufam
Credebant noftri tollere poffe fenes.
Græcia principium moris fuit : illa nocentes
Impia luftratos ponere facta putat.
A&toriden Peleus, ipfum quoque Pelea Phoci
Cæde per Hæmonias folvit Acaftus aquas.
Vectam frenatis per inane draconibus Ægeus
Credulus immeritâ Phasida fovit ope.
Amphiaraïdes Naupa&too Acheloo,
Solve nefas, dixit: folvit & ille nefas.
Ah nimiùm faciles, qui triftia crimina cædis
Flumineâ tolli poffe putetis aquâ !
Sed tamen, antiqui ne nefcius ordinis erres,
Primus, ut eft, Jani mensis, & ante fuit.
Qui fequitur Janum, veteris fuit ultimus anni.
Tu quoque facrorum, Termine, finis eras.
Primus enim Jani mensis, quia janua prima eft.
Qui facer eft imis Manibus, imus erat.
Poftmodo creduntur fpatio diftantia longo-
Tempora bis quini continuaffe Viri.
PRINCIPIO mensis, Phrygiæ contermina Matri, 55
Sofpita delubris dicitur aucta novis.
Nunc ubi sint illis, quæris, facrata kalendis
Templa Deæ longo procubuere die.
Cetera ne simili caderent labefacta ruinâ,
Cavit facrati provida cura Ducis :
Sub quo, delubris fentitur nulla fenectus :
Nec fatis eft homines, obligat ille Deos.
Templorum positor, templorum fancte repostor,
Sit Superis, opto, mutua cura tui.
65 Dent tibi Coeleftes, quot tu Cœleftibus annos :
Proque tuâ maneant in ftatione domo.
Tum quoque vicini lucus celebratur Asyli,
Quà petit æquoreas advena Tibris aquas.
Ad penetralé Numæ, Capitolinumque Tonantem
Inque Jovis, fummâ cæditur arce bidens.
Sæpe graves pluvias adopertus nubibus Aufter
Concitat, aut posità fub nive terra latet.
PROXIMUS Hefperias Titan abiturus in undas
Gemmea purpureis cùm juga demit equis;
75 Illâ nocte aliquis, tollens ad sidera vultum, ›
Dicet, Ubi eft hodie, quæ Lyra fulsit heri?
Dumque Lyram quæret, medii quoque terga Leonis
In liquidas fubitò merfa notabit aquas.
QUEM modò calatum ftellis Delphina videbas:,
Is fugiet vifus, nocte fequente, tuos:
Seu fuit occultis felix in amoribus index,
Lesbida cum domino feu tulit ille lyram.
Quod mare non novit, quæ nefcit Arioną tellus ?,
Carmine currentes ille tenebat aquas.
85 Sæpe, fequens agnam, lupus eft hac voce retentus:
Sæpe avidam fugiens reftitit agna lupum.
Sæpe canes leporesque umbra cubuere fub unâ,
Et ftetit in faxo proxima cerva leæ.
Et sine lite loquax cum Palladis alite cornix
Sedit; & accipitri juncta columba fuit.
Cynthia fæpe tuis fertur, vocalis Arion,
Tamquam fraternis obftupuiffe modis.
Nomen Arionium Siculas impleverat urbes,
Captaque erat lyricis Aufonis ora fonis.
Inde domum repetens puppim confcendit Arion;
Atque ita quæsitas arte ferebat opes.
Forsitan, infelix, ventos undamque timebas :
At tibi nave tuâ tutius æquor erat.
Namque gubernator deftricto conftitit enfe,
Ceteraque armatà conscia turba manu.
Quid tibi cum gladio? dubiam rege, navita, pinum,
Non funt hæc digitis arma tenenda tuis.
Ille metu vacuus, Mortem non deprecor, inquit ;
Sed liceat, fumtà, pauca referre, lyrà.
Dant veniam, ridentque moram. Capit ille coronam, 105
Quæ possit crines, Phoebe, decere tuos.
Induerat Tyrio bis tinctam murice pallam:
Reddidit icta fuos pollice chorda fonos.
Flebilibus veluti numeris, canentia durà
Trajectus pennà tempora, cantat olor.
Protinus in medias ornatus desilit undas.
Spargitur impulsâ cærula puppis aquâ.
Inde, fide majus, tergo Delphina recurvo
Se memorant oneri fuppofuiffe novo.
Ille fedens citharamque tenet, pretiumque vehendi 115
Cantat, & æquoreas carmine mulcet aquas.
Dî pia facta vident: aftris Delphina recepit
Juppiter, & ftellas jussit habere novem.
NUNC mihi mille fonos, quoque eft memoratus Achilles,
Vellem, Mæonide, pectus ineffe tuum.
Dum canimus facras alterno pectine Nonas,
(Maximus hinc Faftis accumulatur honos. )
Deficit ingenium, majoraque viribus urgent.
Hæc mihi præcipuo eft ore canenda dies.
Quid volui demens Elegis imponere tantum
Ponderis heroi res erat ifta pedis.
Sancte Pater Patriæ, tibi Plebs, tibi Curia nomen
Hoc dedit; hoc dedimus nos tibi nomen Eques.
Res tamen ante dedit. Serò quoque vera tulisti
Nomina: jam pridem tu Pater orbis eras.
Hoc tu per terras, quod in æthere Juppiter alto,
Nomen habes: hominum tu pater, ille Deûm.
Romule, concedas: facit hic tua magna tuendo
Moenia tu dederas transilienda Remo.
135 Te Tatius, parvique Cures, Cæninaque fensit :
Hoc Duce, Romanum eft folis utrumque latus.
Tu breve nefcio quid victæ telluris habebas :
Quodcumque eft alto fub Jove, Cæfar habet.
Tu rapis; hic caftas, duce se, jubet effe maritas.
Tu recipis luco, fubmovet ille nefas.
Vis tibi grata fuit : florent fub Cæfare leges.
Tu Domini nomen, Principis ille tenet Te Remus incufat, veniam dedit hoftibus ille. Coeleftem fecit te Pater, ille Patrem. 145 JAM puer Idæus medià tenus eminet alvo, Et liquidas, mixto nectare, fundit aquas. En etiam, si quis Borean horrere folebat, Gaudeat a Zephyris mollior aura venit. QUINTUS ab æquoreis nitidum jubar extulit undis Lucifer, & primi tempora veris eunt.
Ne fallare tamen, reftant tibi frigora reftant,
Magnaque discedens signa relinquit hiems.
TERTIA nox veniat : Cuftodem protinus Urfæ
Afpicies geminos exferuiffe pedes.
155 Inter Hamadryadas jaculatricemque Dianam
Callifto facri pars fuit una chori.
Illa Deæ tangens arcus, Quos tangimus, arcus,
Efte meæ teftes virginitatis, ait.
Cynthia laudavit, Promiffaque foedera serva,
Et comitum princeps tu mihi, dixit, eris.
Foedera fervaffet, si non formosa fuiffet.
Cavit mortales, de Jove crimen habet.
Mille feras Phoebe silvis venata redibat;
Aut plus, aut medium fole tenente diem.
165 Ut tetigit lucum, densâ niger ilice lucus
In medio gelidæ fons erat altus aquæ.
Hac, ait, in silva, virgo Tegeæa, lavemur.
Erubuit falfo virginis illa fono.
Dixerat & Nymphis : Nymphæ velamina ponunt.
Hanc pudet, & tardæ dat mala signa moræ.
Exuerat tunicas: uteri manifefta tumore,
Proditur indicio ponderis ipfa fui.
Cui Dea, Virgineos, perjura Lycaoni, cœtus
Defere, nec caftas pollue, dixit, aquas.
Luna novum decies implêrat cornibus orbem ;
Quæ fuerat virgo credita, mater erat.
Læfa furit Juno, formam mutatque puellæ.
Quid facis? invito pectore passa Jovem est.
Utque feræ vidit turpes in pellice vultus;
Hujus in amplexus Juppiter, inquit, eat.
Urfa per incultos errabat fqualida montes,
Quæ fuerat fummo nuper amanda Jovi. Jam tria luftra puer furto conceptus agebat, Cùm mater nato eft obvia facta fuo.
Illa quidem, tamquam cognofceret, adftitit amens, 185 Et gemuit: gemitus verba parentis erant.
Hanc puer ignarus jaculo fixiffet acuto,
Ni foret in fuperas raptus uterque domos.
Signa propinqua micant : prior est, quam dicimus Ar&ton :
Arctophylax formam terga fequentis habet.
Sævit adhuc, canamque rogat Saturnia Tethyn,
Mænaliam tactis ne lavet Arcton aquis.
IDIBUS agreftis fumant altaria Fauni,
Hic ubi difcretas infula rumpit aquas.
Hæc fuit illa dies, in qua Veientibus arvis
Ter centum Fabii ter cecidêre duo.
Una domus vires & onus fufceperat Urbis ;
Sumunt gentiles arma profeffa manus.
Egreditur caftris miles generofus ab îsdem,
E quis dux fieri quilibet aptus erat.
Carmentis portæ dextro via proxima Jano est:
Ire per hanc noli, quisquis es, omen habet.
|