Perlege difpositas generofa per atria ceras ;
Contigerunt nulli nomina tanta viro.
Africa victorem de fe vocat: alter Ifauras,
Aut Cretum domitas teftificatur opes.
595 Hunc Numidæ faciunt, illum Messana superbum ;
Ille Numantinâ traxit ab urbe notam.
Et mortem & nomen Drufo Germania fecit.
Me miferum! virtus quàm brevis illa fuit!
Si petat a victis, tot fumat nomina Cæfar,
Quot numero gentes maximus orbis habet.
Ex uno quidam celebres, aut torquis ademtæ,
Aut Corvi titulos auxiliaris habent.
Magne. tuum nomen rerum menfura tuarum est;
Sed qui te vicit, nomine major erat.
605 Nec gradus eft ultra Fabios cognominis ullus.
Illa domus meritis Maxima dicta fuis.
Sed tamen humanis celebrantur honoribus omnes;
Hic focium fummo cum Jove nomen habet.
Sancta vocant Augufta patres: Augusta vocantur
Templa, facerdotum ritè dicata manu.
Hujus & augurium dependet origine verbi,
Et quodcumque fuâ Juppiter auget ope.
Augeat imperium noftri Ducis, augeat annos;
Protegat & veftras querna corona fores.
615 Aufpicibusque Deis, tanti cognominis heres
Omine fufcipiat, quo pater, orbis onus.
RESPICIET Titan actas ubi tertius Idus
Fient Parrhasiæ facra relata Deæ.
Nam priùs Aufonias matres carpenta vehebant ;
Hæc quoque ab Evandri dicta parente reor.
Mox honor eripitur, matronaque deftinat omnis.
Ingratos nullâ prole novare viros.
Neve daret partus, ictu temeraria cæco
Vifceribus crefcens excutiebat onus.
625 Corripuiffe Patres aufas immitia nuptas,
Jus tamen exemtum reftituiffe, ferunt.
Binaque nunc pariter Tegeææ facra parenti
Pro pueris fieri virginibusque jubent.
Scortea non illi fas eft inferre facello,
Ne violent puros exanimata focos.
Si quis amas ritus veteres, assiste precanti;
Nomina percipies non tibi nota priùs.
Porrima placantur Poftvertaque, sive forores,
Sive fugæ comites, Mænali Nympha, tuæ.
Altera, quod porro fuerat, ceciniffe putatur :
Altera verfurum poftmodo quicquid erat.
CANDIDA te niveo pofuit lux proxima templo,
Quâ fert fublimes alta Moneta gradus :
Nunc bene profpicies Latiam, Concordia, turbam ;
Nunc te facratæ reflituêre manus.
Furius ( antiquum ) populi superator Hetrusci
Voverat, & voti folverat ante fidem.
Caufa, quod a Patribus fumtis fecefferat armis
Vulgus; & ipfa fuas Roma timebat opes.
Caufa recens melior: paffos Germania crines
Porrigit aufpiciis, dux venerande, tuis.
Inde triumphatæ libafti munera gentis ;
Templaque fecisti, quam colis ipse, Deæ.
Hæc tua conftituit Genitrix & rebus & arâ,
Sola toro magni digna reperta Jovis.
HÆC ubi transierint ; Capricorno, Phœbe, relicto,
Per juvenis curres signa gerentis aquam.
SEPTIMUS hinc Oriens cùm fe demiferit undis,
Fulgebit toto jam Lyra nulla polo.
SIDERE ab hoc, ignis, venienti nocte, Leonis 655
Qui micat in medio pectore, merfus erit.
TER quater evolvi signantes tempora Faftos,
Nec fementiva eft ulla reperta dies :
Cùm mihi, fensit enim, Lux hæc indicitur, inquit
Mufa: quid a Faftis non stata facra petis?
Utque dies incerta facro, sic tempora certa ;
Seminibus jactis eft ubi fetus ager.
State coronati plenum ad præfepe juvenci ; Cùm tepido veftrum vere redibit opus. 665 Rufticus emeritum palo fufpendat aratrum; Omne reformidat frigida vulnus humus. Villice, da requiem terræ, femente peractâ : Da requiem, terram qui coluere, viris. Pagus agat feftum : pagum luftrate, coloni; 670 Et date paganis annua liba focis.
Placentur matres frugum, Tellusque Ceresque, Farre fuo, gravida vifceribusque fuis. Officium commune Ceres & Terra tuentur. Hæc præbet caufam frugibus, illa locum. 675 Confortes operum, per quas correcta vetuftas, Quernaque glans victa eft utiliore cibo; Frugibus immensis avidos fatiate colonos Ut capiant cultûs præmia digna fui. Vos date perpetuos teneris fementibus auctus : Nec nova per gelidas herba sit ufta nives. Cùm ferimus, cœlum ventis aperite ferenis: Cùm latet, æthereà fpargite femen aquâ. Neve graves cultis Cerealia dona, cavete, Agmine læfuro depopulentur aves.
685 Vos quoque fubjectis, formicæ, parcite granis;
Poft meffem prædæ copia major erit.
Interea crefcat fcabræ rubiginis expers,
Nec vitio cœli palleat ægra feges.
Et neque deficiat macie, neque pinguior æquo
Divitiis pereat luxuriofa fuis.
Et careant loliis, oculos vitiantibus, agri;
Nec fterilis culto furgat avena folo.
Triticeos fetus, paffuraque farra bis ignem
Hordeaque ingenti fenore reddat ager.
695 Hoc ego pro vobis, hoc vos optate coloni;
Efficiantque ratas utraque Diva preces.
Bella diu tenuere viros; erat aptior ensis
Vomere: cedebat taurus arator equo.
Sarcula ceffabant: versique in pila ligones,
Factaque de raftri pondere cassis erat.
Gratia Dîs, domuique tuæ : religata catenis
Jam pridem noftro fub pede Bella jacent.
Sub juga bos veniat, fub terras femen aratas.
Pax Cererem nutrit: pacis alumna Ceres.
AT quæ venturas præcedet fexta kalendas,
Hac funt Ledæis templa dicata Deis.
Fratribus illa Deis fratres de gente Deorum
Circa Juturna compofuere lacus.
IPSUM nos carmen deducit Pacis ad aram.
Hæc erit a mensis fine fecunda dies.
Frondibus Actiacis comtos redimita capillos,
Pax ades; & toto mitis in orbe mane.
Dum defunt hoftes, desit quoque caufa triumphi.
Tu ducibus bello gloria major eris.
Sola gerat miles, quibus arma coërceat, arma;
Canteturque ferâ, nil nisi pompa, tubà.
Horreat Æneadas & primus & ultimus orbis ;
Si qua parum Romam terra timebit, amet.
Tura facerdotes, pacalibus addite flammis;
Albaque percufsà victima fronte cadat.
Utque domus, que præftat eam, cum Pace
Ad pia propenfos vota rogate Deos.
Sed jam prima mei pars eft exacta-laboris ;
Cumque fuo finem menfe libellus habet.
ANUS habet finem: cum carmine crefcit & annus,
Alter ut hinc mensis, sic liber alter eat.
Nunc primùm velis, Elegi, majoribus itis :
Exiguum, memini, nuper eratis opus.
Certè ego vos habui faciles in amore miniftros
Cùm lusit numeris prima juventa fuis.
Idem facra cano, signataque tempora Faftis.
Ecquis ad hæc illinc crederet effe viam ?
Hæc mea militia eft : ferimus, quæ poffumus, arma ;
Dextraque non omni munere nostra vacat.
Si mihi non valido torquentur pila lacerto,
Nec bellatoris terga premuntur equi,
Nec galeâ tegimur, nec acuto cingimur enfe ;
His habilis telis quilibet effe poteft :
15 At tua profequimur ftudiofo pectore, Cæfar,
Nomina: per titulos ingredimurque tuos.
Ergo ades, & placido paulum mea munera vultu
Refpice; pacando si quid ab hofte vacas.
FEBRUA Romani dixere piamina patres :
20 Nunc quoque dant verbo plurima signa fidem.
Pontifices ab rege petunt & flamine lanas,
Quîs veteri linguâ Februa nomen erat.
|