Donec Honor, placidoque decens Reverentia vultu Corpora legitimis impofuere toris.
25 Hinc fata Majeftas ; hos eft Dea cenfa parentes: Quâque die partu eft edita, magna fuit. Nec mora: confedit medio fublimis Olympo, Aurea, purpureo confpicienda sinu.
Confedere simul Pudor & Metus: omne videres Numen ad hanc cultus compofuiffe fuos. Protinus intravit mentes fufpectus honorum:
Fit pretium dignis ; nec sibi quifque placet.. Hic ftatus in cœlo multos permansit in annos, Dum fenior fatis excidit arce Deus.
35 Terra feros partus, immania monftra, Gigantas, Edidit, aufuros in Jovis ire domum.
Mille manus illis dedit, & pro cruribus angues : Atque ait, in magnos arma movete Deos. Exftruere hi montes ad sidera fumma parabant, Et magnum bello folicitare Jovem.
Fulmina de cœli jaculatus Juppiter arce Vertit in auctores pondera vafta fuos. His bene Majeftas armis defensa Deorum Reftat: & ex illo tempore firma manet. 45 Assidet illa Jovi: Jovis eft fidissima cuftos:
Et præftat sine vi fceptra tremenda Jovi. Venit & in terras: coluerunt Romulus illam Et Numa: mox alii, tempore quisque fuo. Illa patres in honore pio matresque tuetur: Illa comes pueris virginibusque venit. Illa datos fafces commendat, eburque curule: Illa coronatis alta triumphat equis. Finierat voces Polyhymnia: dicta probarunt Clioque, & curvæ fcita Thalia lyræ.
55 Excipit Uranie: fecere silentia cunétæ ; Et vox audiri nulla, nisi illa potest. Magna fuit quondam capitis reverentia cani, Inque fuo pretio ruga fenilis erat.
Martis opus juvenes, animofaque bella, gerebant : Et pro Dîs aderant in ftatione fuis.
Viribus illa minor, nec habendis utilis armis,
Consilio patriæ fæpe ferebat opem.
Nec nisi poft annos patuit tunc Curia feros; Nomen & ætatis mite Senatus erat. Jura dabat populo fenior: finitaque certis Legibus eft ætas, unde petatur honos. Et medius juvenum, non indignantibus ipsis, Ibat: & interior, si comes unus erat. Verba quis auderet coram fene digna rubore Dicere cenfuram longa fenecta dabat. Romulus hoc vidit, felectaque pectora Patres Dixit ad hos Urbis fumma relata novæ. Hinc fua majores pofuiffe vocabula Majo Tangor, & ætati confuluiffe fuæ. Et Numitor dixiffe poteft, Da, Romule, Hunc fenibus ; nec avum fuftinuiffe nepos. Nec leve præpositi pignus fucceffor honoris Junius, a juvenum nomine dictus, habet. Tum sic, neglectos hederâ redimita capillos, Prima fui cœpit Calliopêa chori : Duxerat Oceanus quondam Titanida Tethyn, Qui terram liquidis, quà patet, ambit aquis. Hinc fata Pleione cum colifero Atlante
Jungitur, ut fama eft; Pleïadafque parit, Quarum Maja fuas formâ fuperaffe forores
Traditur, & fummo concubuiffe Jovi. Hæc enixa jugo cupressiferæ Cyllenes Etherium volucri qui pede carpit iter.
Arcades hunc, Ladonque rapax, & Mænalos ingens Rite colunt, Lunâ credita terra prior. Exful ab Arcadiis Latios Evander in agros Venerat, impositos attuleratque Deos.
Hic, ubi nunc Roma eft orbis caput, arbor & herbæ, Et paucæ pecudes, & cafa rara fuit.
95 Quò poft quàm ventum ; Consistite, præfcia mater, Nam locus imperii rus erit iftud, ait. Et matri & vati paret Nonacrius heros,
Inque peregrinâ conftitit hofpes humo! Sacraque multa quidem, fed Fauni prima bicornis 100 Has docuit gentes, alipedisque Dei. Semicaper, coleris cinctutis, Faune, Lupercis ; Cùm luftrant celebres vellera fecta vias. At tu materno donafti nomine menfem, Inventor curvæ, furibus apte, fidis.
105 Nec pietas hæc prima tua eft : feptena putaris, Pleiadum numerum fila dediffe lyræ.
Hæc quoque desierat, laudataque voce fororum est. Quid faciam? turbæ pars habet omnis idem. Gratia Piëridum nobis æqualiter adsit;
Nullaque laudetur plusve minusve mihi.
AB Jove furgat opus: primâ mihi nocte videnda Stella eft in cunas officiofa Jovis.
Nafcitur Oleniæ signum pluviale Capellæ ; Illa dati coelum præmia lactis habet. 115 Naïs Amalthêa, Cretæâ nobilis Idâ, Dicitur in silvis occuluiffe Jovem. Huic fuit hædorum mater formofa duorum Inter Dictæos confpicienda greges; Cornibus aëriis, atque in fua terga recurvis ; Ubere, quod nutrix poffet habere Jovis. Lac dabat illa Deo : fed fregit in arbore cornu, Truncaque dimidiâ parte decoris erat.
Suftulit hoc Nymphe; cinctumque recentibus herbis, Et plenum pomis, ad Jovis ora tulit.
125 Ille, ubi res cœli tenuit, folioque paterno Sedit, & invicto nil Jove majus erat Sidera nutricem, nutricis fertile cornu,
Fecit: quod dominæ nunc quoque nomen habet. Præftitibus Maje Laribus vidêre Kalendæ Aram conftitui, signaque parva Deûm.
Voverat illa quidem Curius: fed multa vetuftas Deftruit, & faxo longa fenecta nocet. Caufa tamen positi fuerat cognominis illis, Quod præftant oculis omnia tuta fuis. Stant quoque pro nobis, & præfunt moenibus Urbis, 135 Et funt præfentes, auxiliumque ferunt. At canis ante pedes, saxo fabricatus eodem, Stabat: quæ ftandi cum Lare caufa fuit? Servat uterque domum, domino quoque fidus uterque : Compita grata Deo, compita grata cani. Exagitant & Lar, & turba Diania, fures; Pervigilantque Lares, pervigilantque canes. Bina gemellorum quærebam signa Deorum Viribus annofæ facta caduca moræ ;
Mille Lares, Geniumque Ducis, qui tradidit illos, 145 Urbs habet; & vici numina trina colunt.
Quò feror? Augustus mensis mihi carminis hujus Jus dabit interea Diva canenda Bona eft.
Eft moles nativa: loco res nomina fecit.
Appellant faxum : pars bona montis ea est.
Huic Remus inftiterat fruftra, quo tempore fratri Prima Palatinæ signa dedistis aves.
Templa Patres illic, oculos exosa viriles,
Leniter acclivi conftituere jugo.
Dedicat hæc veteris Clauforum nominis heres,
Virgineo nullum corpore paffa virum.
Livia reftituit; ne non imitata maritum Effet, & ex omni parte fecuta virum.
POSTERA cùm rofeam, pulsis Hyperîonis aftris, In matutinis lampada tollit equis;
Frigidus Argeftes fummas mulcebit aristas, Candidaque a Calabris vela dabuntur aquis. At simul inducunt obfcura crepuscula noctem, Pars Hyadum toto de grege nulla latet. Ora micant Tauri feptem radiantia flammis, Navita quas Hyadas Grajus ab imbre vocat.
Pars Bacchum nutriffe putant: pars credidit effe Tethyos has neptes Oceanique fenis.
Nondum ftabat Atlas, humeros oneratus Olympo, Cùm fatus eft formâ confpiciendus Hyas. Hunc ftirps Oceani, maturis nisibus Æthra
Edidit, & Nymphas : fed prior ortus Hyas. Dum nova lanugo; pavidos formidine cervos Terret, & eft illi præda benigna lepus. 175 At post quàm virtus annis adolevit ; in apros Audet, & hirfutas cominus ire leas.
Dumque petit latebras fetæ catulofque leænæ, Ipfe fuit Libycæ præda cruenta feræ. Mater Hyan, & Hyan mæftæ flevere forores; Cervicemque polo fuppositurus Atlas.
Victus uterque parens tamen eft pietate fororum. Illa dedit cœlum nomina fecit Hyas. Mater, ades, florum, ludis celebranda jocosis; Diftuleram partes menfe priore tuas.
185 Incipis Aprili: transis in tempora Maji:
Alter te fugiens, cùm venit alter, habet. Cùm tua sint, cedantque tibi, confinia mensûm ; Convenit in laudes ille vel ifte tuas.
Circus in hunc exit, clamataque palma Theatris; Hoc quoque cum Circi munere carmen eat. Ipfa doce quæ sis: hominum fententia fallax ; Optima tu proprii nominis auctor eris. Sic ego, sic noftris refpondit Diva rogatis ; Dum loquitur, vernas efflat ab ore rofas. 195 Chloris eram, quæ Flora vocor: corrupta Latino Nominis eft noftri litera Græca fono.
Chloris eram Nymphe campi felicis, ubi audis Rem fortunatis ante fuiffe viris.
Quæ fuerit mihi forma, grave eft narrare modeftæ : Sed generum matri reperit illa Deum.
Ver erat, errabam : Zephyrus confpexit, abibam. Infequitur, fugio: fortior ille fuit.
« AnteriorContinua » |