Gweinyddwyd yn y ty gan y Parch. Mr. Jeffreys (B.), Columbus, Wis., ac wrth y bedd gan Mr. Tenby (M.E.) Dydd Sabboth Tach 29, ymgyullodd tyrfa luosog o Saeson a rhai Cymry i ysgoldy Spring Green i wrando pregeti angladdol i'r tri uchod. A phregethodd Mr. Baard yn deimladwy a chymwysiadol ar Esiah 64: 6, y rhan olaf, "A megis deilen y syrthiasom ni oll: au banwireddau, megis gwynt, a'n dug ni ymaith" Collodd y rhieni uchod bedwar o'u plaut o'r blaen. Gallem feddwl fod yn aubawdd i deimladau dynol ddai yn wyneb y fath siomedigaethao. Nis gallat ti gydymdeimlo yn briodol a'r teulu uchod pe byddai hyny o ryw gymorth. Ond gallaf eu cyfeirio at un sydd yn gwybod yn berffaith am eu tywydd. Y mae Iesu Grist wedi dyfod i'r byd, “I gysuro pob galarus." Gall et Roddi iddynt ogoniant yn lle ludw, olew liawenydd yn lle galar. gwisg moliant yn lle yspryd cy studdiedig." EDWARD ROBERTS. Medi 8, yn Spring Green, Wis., CATHARINE JANE merch Thomas a Margaret Francis, yn 4 ml a 9 mis oed. Clandwyd hi ar y 10 yn mynwent y Saeson, a gweinyddwyd ar yr achlysur gan y Parch W. Phillips. Prydnawn Sabboth yr 20 pregethodd Mr. Phillips bregeth angladdol iddi ar Dat. 22: 5. "Ac ni bydd nos yuo." Am Cath'rine fach na wylwch mwy Ar ddelw'r lesu'n iach heb glwy' EDWARD ROBERTS. YN DDIWADDAR, yn Marasba, Wis., Mr. OWEN R. JONES, saer maen, tuag 51 mi. oed. Mab ydoedd i Mr. John Richards o ger Harlech, swydd Gaernarfon. Y mfudodd i'r wlal hon yn 1841, ac ymsefydlodd yn Frankford Hill, ger Utica Yn 1842 ymunodd mewn priodas a Miss Lucy Hughes, merch hynaf i'r diweddar Edward Hughes, Trenton swydd Oneida, ac yn y fl. 1850 aethant ac ymsefydlasant yn y pentref hwn, Manasha. Gadawodd ei weddw a 5 o blant yn alarus ar ei ol. Gweinyddwyd yn ei angladd gan y Parch. Mr. Miner. Rhag. 7, yn ardal Bethel ger Dodgeville, Wis., MARY ANN, trydedd ferch Thos. N. Williams a'i ddiweddar briod, yn 13 ml., 1 mis a 10 niwrnod oed, o'r Typhus Fever,-y Parch. D. Jones, Arena, yn gweinyddu yn yr angladd. Rhag. 9, yn Rome, o'r typhus fever Mrs. SARAHM. PARRY, priod John J. Parry, ieu., ysw., yn 30 ml. a 3 mis oed Gyda dwys alar yr hysbysir marwolaeth y wraig rnweddol hon. Yn ei marwolaetb, collodd yr ardal on o'i baddaruiadau dysgleirial. Yn ddystaw llawn a gwylaidd ei hymddangosiad, a'i chalon yn teimlad dros y cystuddiol, yr hyu a ddangoswyd yn ei holl symudiadau, yr oedd wedi enill iddi ei hun gylch helaeth o gyfeillion hoff a chynes. Yr oedd Mrs. Parry wedi dangos tynerwch mawr a gofal neillduol yn yr amgylchiad o gystudd a marwolaeth Ezekiel Jones. ysw., o Remsen tua blwyddyn yn ol yn ei baredd gyserns y bu yn glaf ac yno y bu farw. Gadawodd bried ta galarus a thri o blant by chain yn add faid o fam dyner. Yr oedd yn aelod o'r eglwys Brosbyteraidd yn Rome, ac ymadawod4 tangnefedd a chyda llawn hyder o dragwyddol lawenydd trwy riuwedd gwaed y groes. mewn Rhag 11. yn Holland Patent. yn 3 mlwydd a 12 o ddyddiau oed, LETTIE JANE, merch fechan Mr. Griffith a Harriet Humphreys. Cyfarfu ei diwedd trwy losgi; cymerodd ei dilad dân pan oedd ei mam wedi myned ychynig o'r neilldu. Bu byw dros dranoeth yn ei gofidiau-dyma rybudd eto i wylio. Rhag. 12, yn agos i Utica o'r typhos fever ac enyn iad yn yr ymysgaroedd Mr. BENJAMIN JAMES, mab i Levi a Mary James, Steuben, yn 25 ml. oed. Yr oedd yn ddyn ieuane o ysbryd addfwyn a thirion, ac wedi bod dau deimlad dwys am ei gyflwr yn nhymor diwygiad crefyddol yn Steuben. Gobeithiwn fod ei bwys ar y Gwaredwr mawr. Claddwyd ef yn mynwent Tan yr Hill. Steoben, a gweinyddwyd gan y brodyr Brooks Roberts ac Everett. Rhag. 2, yn Utica, FLORENCE HOWARD, merch Geo. Wa Mary Lewis, yn 4 bl., 3 mis ac 11 d. oed. Rhag. 2. yn Utica, Mrs. MARIA S. LEWIS, yn 72 ml. ac 8 mis oed. Rhag. 7, yn Steuben, ANN, priod Mr. Robert J. Hughes, aelod cymeradwy gyda y T. C., yn Remsen, yn 60 ml. oed. Claddwyd ht yn mynwent Penycaerau-gweinyddwyd gan y brodyr Evans, Jones, Roberts ac Everett. Rhag. 20, yn nhŷ Mr. Thos. Jones, New Hartford, E. N., ar ol ychydig ddyddiau o gystudd, Mr. Joнs ROBERTS, cigydd, diweddar o Remsen, gynt o Aberystwyth, D. C. Rhag. 25, Mr. JAMES GRIFFITH, o blwyf Remsen, ger Peycaerau, yn 75 ml oed. Yr ydoedd newydd ddychwelyd gyd ei ferch o Cattaraugus a chyrhaeddodd ei hen gartref prydnawn ddydd Mercher à bu farw cyn y boreu y nos ouo. Yr ydoedd wedi ymuno â chrefydd er's rhai blynyddau. Claddwyd ef yn ochr ei wraig yn Penycaerau. Gadawodd i alaru ar ei ol ddau lab a dwy ferch ac wyrion. Gweinyddwyd yn ei gladdedigaeth gan y brodyr R. F. Jones a Morris Roberts Rhag. 27, o'r typhoid fever, JANE WILLIAMS, merch Mr Henry a Mary Williams, Tociau. Steuben, yn 14 bl. a 10 mis oed. Teimlir galar mawr yn y teulu ar ol Jane. Claddwyd hi yn mynwent French Road, a gweinyddwyd gan y brodyr Salisbury ac Everett. CORFFOLIAD EGLWYS YN MAHANOY, PA. Rhag 20, yn Mahanoy City, Pa., gan y Parch. J. E. Jones, Minersville, corffolwyd eglwys Gynulleidfaol Gymreig. Ar ol myned drwy y gwasanaeth arferol ar amgylchiadau o'r fath neillduwyd y gweddill o'r dydd i bregethu a gweinyddu y Cymundeb am y waith gyntaf. Mae y lle uchod yn le newydd, ac yn debyg iawn o fod yn fasnachle pwysig yn y dyfodol. Mae amryw o Gymry cyfrifol wedi adeiladu a sefydlu yn y lle eisoes. Mae yn dda genyf bysbysu y cyhoedd eu bod wedi llwyddo i gael dwy lot i adeiladu tŷ addoli yn rhodd gan yr haelionus Richard Reav, esq., Minersville. Maent yn penderfynu dechreu ar y gorchwyl yn uniongyrchol. Mae Rees P. Jones, John Morgans a David Nicholas wedi cychwyn un y ffordd hyn a'r llall y ffordd arall, i dderbyn caredigrwydd y Cymry tuag at y mudiad hwn. Gobeithiaf y bydd i bawb gydymdrechu â'r brodyr sydd wedi penderfynu codi ty i Dduw yn Mahanoy. E. R. P. YMWELIAD CAREDIG AC ANRHEG. Dydd Mercher, Tach. 11, derbyniais aurheg o $90 a'u gwerth gan yr eglwysi a'r cynulleidfaoedd a wasanaethaf ynghyd ag eraili o wahanol enwad au. Yr wyf yn wir ddiolchgar i chwi oll, anwyl gyfeillion, am eich caredigrwydd a'ch haelfrydedd. Gan fod yr ymweliad yn sefyll mewn perthynas à mi fel pregethwr Efengyl Mab Duw, teimlwyf rwymau aruaf i ymdrechu cysegru fy hun yn fwy cyflawn ac ymroddol i wasanaeth yr Arglwydd a'i bobl. Derbynied Mr. W. J. Williams a'i deulu fy niolchgarwch am eu hymdrech caredigol i wneud yr ymwelwyr yn gysurus ar yr amgylchiad. Dymunaf i bawb o honoch y bendithion a wnant i fyny bob eisiau yma a thu draw i'r afou åg a'ch gwnelo yn wir ddedwyddolion-yr hyn yw gweddi daer fy nghalon. WILLIAM THOMAS. Cattaraugus, N. Y. HANESIAETH GARTREFOL. Yr Indiaid gwrthryfelgar yn rhoi eu harfau lawr.-Derbyniwyd hysbysiad diweddar yn Washington fod y Cadlywydd Choctawaidd, McCurtain, gydag amryw flaenoriaid Indiaidd eraill wedi dyfod i mewn i Fort Smith, Arkansas, mor ddiweddar a'r 24 o Ragfyr, rhoi i lawr eu barfau, ac ymofyn amddiffyniad dan Gyhoeddeb ddiweddaf y Llywydd. Fel hyn y mae y Choctawaid yn ymwrthod ag achos y gwrthryfelwyr, ac y mae yn debyg y bydd Indiaid eraill yn y De yn dilyn eu hesiampl. Porthladdoedd Mexico dan warchae.-Mae yr awdurdodau yn Washington wedi derbyn hysbysiad swyddol o Ffrainc fod porthladdoedd Acapulco a San Blas ar oror orllewinol Mexico i gael eu gosod dan warchae yn ddi-oed. Oud caniateir j Agerlongau perthynol i'r Talaethau Unedig, ar eu droi i ffordd o Panama i San Ffrancisco ac yn ol, mewn i Acapulco am lô pan byddont mewn angen, ond nid i ddwyn teithwyr i mewn na chymeryd neb allan, na masnachu mewn dim arall. Y gwrthryfel yn ei wrthrych yn fethiant -Felly y dysgwylir yn hyderus yn awr. Byddwn ddi. olchgar am y gobaith, a bydded clodydd bythol i'r hwn sy'n gallu dwyn daioni allan o ddrygioni dynion. Ddwy flynedd yn ol, yr oedd rhan fawr o dalaeth eang Missouri yn meddiant y gwrthryf elwyr, a'r tri chymaint o'i milwyr yn eu rhengau ag a berthynent i fyddin yr Undeb, a Kentuchy bron oll yn eu meddiant. Tennessee ydoedd yn hollol dan draed y gwrthryfel wyr, heb un gatrawd o'i heiddo dan faner yr Undeb, ond llawer o gatrodau dan arfau o du y gelynion. Marylaud oedd yn gref yn ein herbyn, yn bygwth bywyd ein Llywydd newydd ac yn llofruddio ein milwyr pan Ein byddin ar eu taith i amddiffyn y brif ddinas. yn wan-eiddo ein gelynion yu gref-a bron ein holl arfau a llawer o'n barfdai a'u hamddiffynfeydd yu eu dwylaw hwy, trwy hen gynlluniau ystrywgar o eiddo eu blaenoriaid. Elo y wlad oedd yn ymddeffroi. Ond pa fodd y mae yn awr? afon fawr y Mississippi genym, oddieithr ychydig o'r guerrillas yme a thraw yu eiu bliuo. Heddyw mae Kentucky yn rhydd o ddwylaw y gwrthryfel wyr-Missouri sydd eiddom ni ac yn sychedu am fod yn dalaeth rydd—a hi a fydd felly. Teunessee sydd deyrngarol bron oll,-tair rhan o bedair o Arkansas dros yr Undeb-mwy na haner Louisjana—a darnau helaeth o hen Virginia, North Carolina, Mississippi a Thexas-a'r caeth wedi ei gyhoeddi yn rhydd yn y deg talaeth enciliedig. Dian fod gwawr yn tori ar ein hachos, ac ar achos rhyddid o fewn ein terfynau. Mae Caethion У Cherokeeaid.-Hysbysir yn awr fod y Cherokeeaid yn cytuno i ryddhau eu caethion a'u bod yn ymofyn am nawdd yr Undeb yn ol Cyhoeddeb ddiweddaf y Llywydd. Gwirfoddoleon yn ymrestru.-Trwy fod y wobr i ymrestrwyr gwirfoddol rhwng $600 a $700-ac yn fwy mewn manau-mae y gwirfoddolion yn amlhau-a gobeithir na bydd eisiau galw neb trwy y Draft i wneud i fyny y cyflenwad o filwyr 31 a elwir am danynt yn awr. Nid oes sicrwydd am byn, ond dyna y dysgwyliad presenol. Byddin y Potomac.—Gauafu yn ei gwersylloedd y mae yn awr-dim symudiad diweddar wedi cymeryd lle. Y gwarchea ar Charleston.-Rhai tânbelenau yn awr ac eilwaith a deflir i'r ddinas-ond nid oes dim cyfnewidiad o bwys wedi cymeryd lle y no yn ddiweddar. Y Llynges Rwsiaidd.-Mae y Llynges hon wedi gadael porthladd Washington-a bydd yn gauafu yn yr Angorfa ger Fortress Monroe. Yr herwlong Alabama oedd yn ddysgwyliedig i Madras, India, tua'r 27 o Hydref. Tennessee.-Dysgwylir yr Auch. Andrew Johnson, Llywodraethwr Tennessee, i Washington y dyddiau hyn, i ymgynghori a'r awdurdodau yno, ac i drefnu mesurau tuag at dderbyniad Tennessee i mewn i'r Undeb dan Gyfansoddiad rhydd. Y Cadf. Corcoran.-Ddydd Mawrth, Rhag. 22, tua 5 o'r gloch prydnawn, fel yr oedd y Cadf. enwog hwn yn dychwelyd oddiwrth rau o'r fyddin, i'w brif luesty yn Fairfax Courthouse, Va., ei anifail a gafodd ddychryn, yntau a gwympodd oddiarno a chafodd y fath niwed yn ei ben, fel y bu farw y noson hono. Eira yn Kansas -Bu tymhest! fawr o eira yn Kansas yu ddiweddar-amryw o'r ceir a attaliwyd am dro gan y luchfeydd. Cyfraniadau gan y pabyddion.—Cyfranwyd yn eglwysi y Pabyddion yn ninas New York ddydd Nadolig diweddaf dros $18,000 at gynal plant am. ddifaid (orphans) y Gwyddelod a phabyddion eraill. John Morgan yn ymbarotoi eto.-Mae John Mor. gan, dywedir, yn ymbarotoi yn brysur i ffurfio eto fiutai filwrol o guerrillas i ail ddechreu ei ruthriadau dinystriol ar y gogledd fei o'r blaen. Yllw o ffyddlondeb gair o New beru, N. C, a hysbysa fod y llw o ffyddlondeb yn cael ei wein. yddu yno i lawer y swyddogion y fyddin wrthryf elgar, ac i'r milwyr cyffredin, y rhai a ddeunt i mewn yn edifeiriol i ymof, n am am Idiffyniad ein milwyr yn ol y Gyhoeddeb ddiweddar gan ein Llywydd. Y Prif farnydd Taney, yn ol hysbysiad diwedd. ar o Washington, oedd yn glaf iawu, nos Lun, Rhag. 28-yn lled anhebyg o fyw hyd y bore. Y mae yn 87 ml. oed, ac wedi bod yn Brif farnydd yr Uchaflys er marwolaeth John Marshall yn 1836. Attaliad y "300" ar ol y 5ed o Ionawr.-Dysg. wylir yn hyderus y bydd Gweithred ddiweddar y Gydgynghorfa, yn attal taliad $300 i ymrestrwyr newyddion, yn cael ei ail ystyried a'i ail sefydlu ganddynt yn eu hymgynulliad ddydd Mawrth nesaf. Etifeddiaethau gwyr enwog ar werth.-Y Dirprwywr i werthu tiroedd fforffetiedig i'r Llywodr aeth, a hysbysa y bydd yr Arlington Estate," preswylfan ddiweddar Robert E. Lee, yn cynwys 1,000 o erwau o dir, yn cael ei chynyg ar werth ddydd Llun nesaf, Ion. 4. Hefyd eiddo y Dr. M. M. Lewis, L. S Taylor, O. Fai fax ac eraill.. urau Hanesiaeth Dramor. Ymfudiaeth i'r Talaethau -Dywedir fod mesar weithrediad yn Lloegr i hyrwyddo ym fudiaeth i'r Talaethau Unedig, ac i'r perwyl hwnw i roi cyhoeddiadau allan er lledaenu gwybodaeth fanylach am sefyllfa pethau yn y wlad hou, ei Mr. D. M. hadnoddau cyffredinol, cyflogau &c. Stevens o Lundain yw y goruchwyliwr penaf yn yr achos hwn. Y mud a'r byddar yn Llundain.-Mae 1,819 o bersonau mud a byddar yn ninas Llundain. Mae mesurau ar gael eu mabwysiadu i godi eglwysdy a chael gweinidog i lefaru wrthynt trwy arwyddion ag y gallout eu deall-yn gyffelyb i'r drefa sydd wedi bod ar weithrediad er's bir amser yu Eglwys St. Ann yn New York. CYMRU. Cyfarfod Chwarterol Mon.-Cynaliodd yr Anni. bynwyr y cyfarted uchod yn Talwrn, ar yr 2il a'r 3ydd o Dachwedd. Llywyddwyd y cyfarfod gan y Parch. W. Thomas, Beaumaris. Pregethodd y Parchu Griffirh, Caergybi: James, Capel mawr; Roberts, Llanerchymedd; Ridge, Hermon; Parry, Gwalchmai, a Williams, Bethesda, Arfon. oedd hefyd yn bresenol Meistri Roberts, Treban; Hughes, Dwyran; Jones, Brynsiencyn; Hughes, Bodedeyrn; Jones, Pentraeth; Thomas, Llangefni; Aubrey, Llanerchymedd, &c.-T. WILLIAMS. Ysg. MARWOLAETHAU YN NGHYMRU. HYDREF Yr 25, yn 21 oed. J. Jones, mab Hugh a Jane Jones, Penbryn ceirchiog, a brawd i'r Parch. H. Jones, athraw yn atbrota y Bedyddwyr, Llangollen. 23, yu 67 oed, John Edwards, Berthen gron. 27, wedi bir nycbdod, yn 48 oed, Mrs. Mary Jones priod Mr.J Jones. Abercaseg, ger Bethesda. 28. Mr. Evan John Typica, Llanelltyd Vardre ger Caerdydd, yn 58 oed. 28 Mary, priod y Parch. Ll. Llewelyn, Maesteg, Morganwg, yn 29 oed, er mawr alar i'w phriod, a chylch helaeth o berthynasau a chyfeillion. 30. yn hynod ddisymwth Mr. William Roberts, Adelphi Hotel, I landudno, yn 40 oed. 30, yn 30 ed, priod Mr. Thomas, Ty'n y Wern, Pont y pridd. 31, wedi maith gystudd, o'r darfodedigaeth, yn 21 oed, Mrs Elizabeth Pritchard, priod Mr. W. Pritchard, Llidiart y gwenyu, ger Bethesda, (diweddar o Lanfairfechan.) TACHWEDD 1. yn 78 oed. Mr. David Jones, Penllyn, Llangollen, tad y Parch John Jones, Ruabon. 2. yn 83 oed. Catherine, gweddw y diweddar Mr. Cadwaldr Williams, Glaubil, ger Tremadog. 4, ar ol byr gystudd, William, mab D. Williams, shoemaker, Bethesda, Blaenau Ffestiniog; 22 oed. 29, ar ol byr gystudd, Mr. Isaac Morris, Cwm aman, tad Mr. J. Morris, myfyriwr yn ngholeg Aberhonddu. 7, Elizabeth, priod Mr. Robert Owen, Waterloo, Blaenau Ffestiniog. 7, G. M. Baxter, mab Mr. Baxter, Rbiwhir iaeth, yn 7 ml oed, o'r diptheria. 10, M. J. Baxter, merch yr un, yn 6 ml. oed, or un clefyd. 15, Ellinor Baxter, merch yr un, yn 4 ml. oed, o'r un clefyd. 16, ar ol hir gystudd, Mr. Edward Williams, Heol y Capel, Dinbych. 7, yn 4 Brunswick St., Abertawe, yn 32 oed, Mrs. Jones, priod y Parch. W. Jones, Tabian's Bay, Abertawe-diweddar o'r Dretuewydd. 7, wedi byr gystudd, yn 28 oed, Miss M. Pritch. ard, merch Mr. H. Pritchard, carter, Bethesda, Arfon. 16, Mr. Ellis Evans, Shipley st., Rhyl; 52 oed, 17, yn nhŷ ei hunig frawd, Mr. Wm. Pritchard, draper Ivy House, Porthmadog. Mrs. Jane Griffith, priod Mr. Morris Griffith, Garn, yn 28 oed. 17, Mary, priod Mr. W. Jones, confectioner, Menai Bridge, yn 39 oed, 17, yn 30 oed, Mary, priod Mr Evau Samuel, o Dowlais. 17, yn 20 oed, Miss Elizabeth Williams Bwlch Gwynog, Cwm y glo. 18, yn 17 oed, Miss Jane Rowlands, merch Da vid a Catherine Rowlands, Llwyn, Llaurhaiadr. 19, o'r darfodedigaeth, yn 22 oed, Ruth Jones, priod Mr. J. Jones, London House, Bethesda. 21, Richard Brown ysw., Hen Neuadd, ger Llauidloes, bron yn 82 ml. oed. 22, yn dra disymwth, Gwen Griffiths, Freelaud Farm, Nerquis, ger y Wyddgrug. 23. Mr. Robert Hughes, teiliwr, Bethania, Blaen: au Ffestiniog, yn 55 oed. 24. Mr. Owen Jones, saer dodrefn, Porthmadog, yn 51 oed. 25, ar ol hir nychdod a gwaeledd, yn 60 oed Mrs. Elizabeth Jones, priod y diweddar Richard Jones, Tyddyn Llan, Llanfrotheu. 26, wedi dyoddef hir nychdod, Mis. Williams, gweddw y diweddar Mr. Owen Williams, Efail y garn, Llaniestyn, ger Pwllheli. 27, wedi byr gystudd, yn 23 oed, Miss Elinor Roberts, merch Mr. Robert W. Roberts, Caellwyngrydd, ger Bethesda. 27, Mary Owens, merch Mr. Richard Owens, Bryn y ffynon, Port Dinorwic, yu 24 oed. 29, ar ol maith gy studd, Mr. Hugh Davies, Heol Fawr, Treffyon, yn 65 oed. 29. yn Nghaergybi, yn 43 oed. Thomas Beyon, gynt o Cei Newydd, sir Gaerfyrddiu. RHAGFYR 3, yn nhŷ ei wyres, Mrs. Vaughan Llanelwy, ya 93 oed, Mr. Robert Hughes, tad y Parch. R. Hughes, Conwy. 3, ar ol byr a thrwm gystudd, Mr. Moses Parry, cigydd, Dinbych, yn 48 oed. 3. ar ol byr gystudd, yn 58 ml oed, Mrs. Anne Robinson, priod Mr. Samuel Robinson, Post office Lane, Dinbych. 5, yn uhŷ ei ferch yn Talwrn, Llangadfau, sir Drefaldwyn, Richard Gittins ysw., Peu y gelli, yn 83 ml. oed. 6, yn 66 oed, Ann, priod Mr. John Jones, Love Lane, Dinbych. Y CENHADWR AMERICANAIDD. CYF. 25, RHIF. 2. Buchdraithodaeth. CHWEFROR, 1864. MARWOLAETH GWEINIDOGION. Y PARCH. JAMES DAVIES, CINCINNATI. Yn Paddy's Run, Ohio, Rhag. 16, 1863, yn 71 mlwydd oed, bu farw y Parch. James Davies, gweinidog yr eglwys fedyddiedig yn Cincinnati. Yr oedd rhyw beth yn hynod iawn yn yr amgylchiad yma. Daeth yr hen frawd yma i bregethu y Sabboth, Rhag. 13, yn lle y Parch. J. M. Thomas, yr hwn oedd yn absenol yn ymweled â'i deulu-daeth allan nos Iàu, a chafodd anwyd yn ei ddant-chwyddodd ei wyneb dipyn dydd Gwener, a dydd Sadwrn yr un modd; ond yr oedd braidd yn well dydd Sabboth, ac yr oedd yn alluog i bregethu yn y prydnawn, a phiregethodd yn hynod effeithiol, -yr oedd yn ei anghofio ei hun yn hollol; yr oedd wedi ei nerthu cymaint nes oedd pawb yn synu wrth ei wrando, ac yn dweyd ei fod bron myned i'r refoedd, a pha nesaf yr oedd i'r nefoedd, mwyaf i gyd oedd ei awydd i weled ei wrandawyr yn myned tuag yno hefyd. RHIF. OLL 290. nid oedd yn gwneud dim ond siarad am Iesu Grist. Galwodd am y Beibl; yr oedd yn methu cofio rhyw adnod, ond erbyn bod y Beibl wedi ei gyrchu yr oedd wedi goleuo arno-nid oedd yn hawdd ei ddeall yn siarad yn awr. Yr oedd yn siarad am yr ben frodyr oedd wedi blaenu, ac yn eu henwi. Dywedai am hen gyfaill, duwiol iawn oedd efe-un o'r brodyr y Methodistiaid. Galwai lawer am John a Dafydd, ei blant mae yn debyg, ac am James Pryse, ac yna yn mhen rhyw ychydig o amser dywedodd, "Dim ond un Cyfaill, dimn ond un Cyfaill!-heddwch! heddwch!-tangnefedd!" Yna bu farw nos Fercher tua 9 o'r gloch-a chludwyd ei gorff boreu dydd Gwener tua Cincinnati. Cafodd bob ymgeledd galluadwy gan Mrs. Hugh Williams, lle yr oedd yn lletya. Bu farw yn hynod dawel. Gwelodd yr ysgrifenydd lawer yn marw, ond neb mor dawel ag ef. Dydd Sabboth canlynol pregethodd y Parch. J. M. Thomas yn hynod effeithiol oddiwrth y geiriau hyny, "Trefna dy dŷ, canys marw fyddi, ac ni byddi byw." Mae yn debyg mai hon oedd y bregeth gyntaf a bregethwyd yma ar farwolaeth gweinidog, o herwydd ni bu yr un gweinidog farw yma erioed o'r blaen. Gobeithio y bydd y tro hwn yn ein dwyn yn fwy cenedlgarol, a'n dwyn yn nes at Iesu Grist—yr hyn yw gwir ddymuniad yr ysgrifenydd, J. B. DAVIES. Y PARCH. DAVID HUGHES, SOUTH TRENTON. Nos Sabboth yr oedd yn teimlo yn lled dda, a dywedai wrth ddechreu ei bregeth ei fod yn myned i gymhell y gwrandawyr yn daer i dderbyn yr iachawdwriaeth, a'i fod yn gobeithio na wnaent ddigio wrth hen wr oedd ar fin y bedd am fod yn daer ei gymhelliadau, a phregethodd yn rhagorol. "Pa fodd y diangwn ni os esgeuluswn iachawdwriaeth gymaint &c.," oedd ei destyn, a darfu iddo drin ei bwnc i bwrpas. Nid oedd neb yn meddwl mai hon oedd ei bregeth olaf; ond ni allodd fyned i dŷ Dduw byth mwy i bregethu. Dydd Llun yr oedd dipyn yn waeth, yr oedd ei wyneb wedi chwyddo yn fwy. Danfonwyd am y meddyg goreu yn yr ardal, a dywedodd fod yr Erysipelas ar ei wyneb, ac nad oedd yn debyg y buasai yn gwella. Danfonwyd llythyr at ei blant yn union. Dydd Mawrth yr oedd braidd yn myned yn waeth, eto yr oedd yn codi ac yn myned allan hyd yr hwyr. Ond dydd Mercher yr oedd yn lled sal, ond eto codai o'i Ond tua 12 mlynedd yn ol ymadawodd â'r wely yn y boreu a rhodiai ar hyd y tŷ, ond yr eglwys yn South Trenton, ac â'r enwad crefoedd yn nesu tua glan y dwr. Yn y prydnawnyddol y treuliodd y rhan fwyaf o'i oes gyda hwy, Yn ei anedd yn South Trenton, Ion. 2, 1864, bu farw y Parch. DAVID HUGHES, yn 76 mlwydd oed. Yr oedd ein hen frawd parchus yn enedigol o swydd Gaernarfon. Daeth ef a'i deulu i'r wlad hon yn y flwyddyn 1832, ac ymsefydlodd yn ardaloedd Steuben am lawer blwyddyn, ac yr oedd yn weinidog ar eglwys y Wesleyaid yn y lle a elwir y Sixty. Symudodd oddi yno i blwyf Marcy, a bu yn gweinidogaethu gyda'r un enwad crefyddol yn South Trenton am rai blynyddoedd. Cofr yn hir yn ac ymunodd â'r Annibynwyr, a derbyniwyd ef Oneida am bregethau efeng yn aelod gan eglwys Salem trwy lythyr parch-{ylaidd a grymus y brawd Davies o Cincinnati, us oddiwrth ei hen frodyr y Wesleyaid. Sy- yn Nghymanfaoedd y Bedyddwyr y ddwy mudodd ei aelodaeth o Salem er ys peth amser flynedd ddiweddaf, a'i ysbryd hynaws wrth eu ac aelododd ei hun yn eglwys yr Annibynwyr { traddodi. Bydded bendith yr Arglwydd yn yn Trenton. Llafuriodd lawer yn swydd Onei- { da yn mhlith yr Annibynwyr, ae yr oedd ci weinidogaeth yn dra derbyniol. dilyn y ddwy farwolaeth uchod, er deffroad i ni oll ac er ein rhybuddio i fod yn barod.-GoL. Duwinyddiaeth. Pregethodd dair gwaith y Sabboth olaf y bu byw, yn Trenton a Holland Patent, a daeth adref dydd Llun. Ond yr oedd yn lled aw- DUW YN GORUWCH-LYWODRAETHU. grymu trwy yr wythnos nad oedd mor iach ag Llywodraeth Duw sydd goruwch pob llywarfer; eto yr oedd yn codi ac yn myned allan odraeth arall. Y mae holl amcanion dynion, bob dydd, hyd ddydd Gwener. Aeth yn waelpa un bynag ai da ai drwg, a holl lywodraethach ddydd Sadwrn, ac am 8 o'r gloch yn yr au y ddaiar, pa un bynag ai cyfiawn ai anghyfhwyr, bu farw yn dawel heb ddweyd gair wrth iawn, o dan lywodraeth yr anfeidrol. Mae ei neb. Dydd Mawrth canlynol claddwyd ef wrth ffyrdd ef yn uwch na ffyrdd dynion, a'i feddochr ei ferel yn mynwent Salem. Dechreuwydyliau ef yn uwch na meddyliau pryfed gwael y y gwasanaeth crefyddol yn y eapel gan y Pareh. Richard Isaac (M. C.), a phregethwyd gan y Pareh. W. D. Williams oddiar Act. 13: 36. Gadawodd ei wraig oedranus a phlant ac wyrion i alaru ar ei ol. ae Hwch. Mae efe yn aml yn troi cynghor y doethaf yn ffolineb, ac yn goruwch-lywodraethu bwriadau drwg dynion, er lles penat y byd. Gwelwn hyn yn amlwg yn ngoleuni hanesyddiaeth a dwyfol ddatguddiad, ac hyd yn od mewn pethau ag sydd yn cymeryd lle yn ein hoes a'n dyddiau ni. Dechreuodd ein hen frawd ei yrfa grefyddol yn moreu ei oes, a pharhaodd hyd y diwedd. Bu yn pregethu yr efengyl dros haner can' Y inae yn ymddangos i ni fod terfyn ar ddymlynedd, heb dyuu un cwmwl ar grefydd. Buoddefgarwch Duw. Goddefa i'r annuwiolion farw a'i goron ar ei ben, ac yr ydym yn gwbl hyderus iddo gael y derbyniad hwnw gan ei Arglwydd, "Da was, da a ffyddlon, dos i mewn i lawenydd dy Arglwydd." UN O'R BRODyr. arllwys en lid ar eu cyd-ddynion, a thywallt eu melldithion ar ben ei anwyl Fab ac ar drefn werthfawr y cadw, hyd nes y deuant at y terfyn lle mae Duw yn peri cynddaredd dyn i'w folianu ef, ac yn gwahardd gweddill cynddaredd. Mae efe mor sicr o roi terfyn i-arllwys Yr oedd Mr. Hughes yn frawd cymeradwyiadau melldithiol y galon ddrwg, ag ydyw i roi gan ei gydlafurwyr yn y weinidogaeth, a chan yr eglwysi, ac yn un o gymeriad teilwng yn ngolwg ei gydnabyddion yn gyffredinol. Yu ei bregethau, yr oedd yn ysgrythyrol, a'i raniadau o'i destyn yn eglur a naturiol. Cadwai yn ofalus yn gyffredin at bwnc ei destyn. Yr oedd yn helaethach na'r cyffredin mewn gwybodaeth ac addysg, yn neillduol mewn hanesyddiaeth eglwysig. Nid oedd ein brawd anwyl hwn mwy nag eraill yn ddiau heb waeleddau a diffygion; ond ar y cwbl cadwodd lwybr cyson à'i broffes a'i waith, a'i ddiwedd oedd tangnefedd. Mae yn gofus gan lawer am agwedd effro ei ysbryd yn amser y diwygiad yn swydd Oneida, 26 mlynedd yn ol,-ei ddwysder a'i ysbryd gafaelgar mewn gweddi a effeithiai yn fawr ar laweroedd. Adroddodd y gair hwnw mewn oynghor i'r dychweledigion gyda dylanwad tra neillduol, Beth bynag a ddywedo Efe wrth ych, gwnewch." Adroddwyd y gair ar ol hyny mewn cyfeillachau crefyddol lawer tro, gyda theimlad hyfryd a melus. terfyn i donau eynddeiriog y môr, gan ddywedyd, "Hyd yma y deui, ac nid yn mhellach; ac yma yr attelir ymchwydd dy donau di." Mae'r ffaith fod Duw yn goruwch-ly wodraethu bwriadau drwg dynion yn dra eglar yn hanes Joseph. Bwriad drwg a maleisus brodyr Joseph oedd rhoi terfyn ar ei fywyd. Gwerthasant ef i'r Ismaeliaid, gan hyderu y buasai cadwyni caethiwed yn ei ddarostwng a'i boeni yn fuan i farwolaeth, ac na fuasent byth mwyach yn cael eu blino gan y brenddwydiwr bach, hunanol, a'r siaced fraith. Ond yr oedd Duw gyda Joseph, a siomwyd bwriadau maleisus ei frodyr. Yn mhen ugain mlynedd yr oedd Joseph yn arglwydd ar holl wlad yr Aifft, a chlywn ef yn dweyd wrth ei frodyr euog a thrallodus, "Chwi a fwriadasoch ddrwg i'm herbyn, ond Duw a'i bwriadodd i ddaioni, i ddwyn i ben, fel y gwelir heddyw, i gadw yn fyw bobl lawer." Ac mae'r un ffaith yn egluredig yn mywyd Iesu Grist. Bwriad ei elynion wrth ei groeshoelio oedd rhoi terfyn ar ei fywyd, a llwyr ddinystrio y grefydd Gristionogol |