Imatges de pàgina
PDF
EPUB

Vive, precor: sic te meliùs, quàm funere, perdam.
Tu potiùs leti caussa ferare mei.

Finge, age, te rapido (nullum sit in omine pondus)
Turbine deprendi: quid tibi mentis erit?
Protinus occurrent falsæ perjuria linguæ,
Et Phrygiâ Dido fraude coacta mori.
Conjugis ante oculos deceptæ stabit imago

Tristis, et effusis sanguinolenta comis.
Quidquid id est, totum merui, concedite, dicas:
Quæque cadent, in te fulmina missa putes.
Da breve sævitiæ spatium pelagique tuæque :
Grande moræ pretium tuta futura via est.
Nec mihi parcatur; puero parcatur Iülo.
Te satis est titulum mortis habere meæ.
Quid puer Ascanius, quid Dî meruere Penates?
Ignibus ereptos obruet unda Deos.

70

Sed neque fers tecum: nec, quæ mihi, perfide, jactas,

Presserunt humeros sacra paterque tuos.
Omnia mentiris : nec enim tua fallere lingua
Incipit à nobis; primaque plector ego.
Si quæras, ubi sit formosi mater Iüli:

Occidit, à duro sola relicta viro.

80

Hæc mihi narrâras: nec me movêre: merentem
Ure; minor culpâ pœna futura meâ est.
Nec mihi mens dubia est, quin te tua numina damnent.
Per mare, per terras septima jactat hiems.
Fluctibus ejectum tutâ statione recepi,

Vixque bene audito nomine, regna dedi.
His tamen officiis utinam contenta fuissem :
Et mihi concubitûs fama sepulta foret!
Illa dies nocuit, quâ nos declive sub antrum
Cæruleus subitis compulit imber aquis.
Audieram vocem; Nymphas ululâsse putavi.
Eumenides fatis signa dedêre meis.
Exige, læse pudor, pœnas, violate Sichæo:

Ad quem (me miseram!) plena pudoris eo.
Est mihi marmoreâ sacratus in æde Sichæus :
Adpositæ frondes velleraque alba tegunt.

90

100

Hinc ego me sensi noto quater ore citari:
Ipse sono tenui dixit, Elissa, veni.

Nulla mora est; venio; venio tibi debita conjux :
Sed tamen admissi tarda pudore mei.
Da veniam culpæ ; decepit idoneus auctor:
Invidiam noxæ detrahit ille meæ.

Diva parens, seniorque Pater, pia sarcina nati,
Spem mihi mansuri rite dedêre viri.

110

Si fuit errandum, caussas habet error honestas:
Adde fidem; nullâ parte pigendus erit.
Durat in extremum, vitæque novissima nostræ
Persequitur fati, qui fuit antè, tenor.
Occidit internas conjux mactatus ad aras :
Et sceleris tanti præmia frater habet.
Exsul agor; cineresque viri, patriamque relinquo:
Et feror in duras, hoste sequente, vias.
Adplicor ignotis: fratrique elapsa fretoque,
Quod tibi donavi, perfide, litus emo.
Urbem constitui; latéque patentia fixi
Monia, finitimis invidiosa locis.

Bella tument: bellis peregrina et femina tentor:
Vixque rudes portas urbis, et arma, paro.
Mille procis placui: qui me coïere, querentes,
Nescio quem thalamis præposuisse suis.
Quid dubitas vinctam Gætulo tradere Lärbæ?
Præbuerim sceleri brachia nostra tuo.
Est etiam frater; cujus manus impia possit
Respergi nostro, sparsa cruore viri.
Pone Deos, et quæ tangendo sacra profanas:
Non bene cœlestes impia dextra colit.
Si tu cultor eras elapsis igne futurus;
Pœnitet elapsos ignibus esse Deos.

Forsitan et gravidam Dido, scelerate, relinquas;
Parsque tui lateat corpore clausa meo.
Accedet fatis matris miserabilis infans;
Et nondum nato funeris auctor eris.
Cumque parente suâ frater morietur Iuli;
Pœnaque connexos auferet una duos.

120

130

Sed jubet ire Deus. Vellem vetuisset adire;

Punica nec Teucris pressa fuisset humus. Hoc duce (nempe Deo) ventis agitaris iniquis, Et teris in rapido tempora longa freto. Pergama vix tanto tibi erant repetenda labore, Hectore si vivo, quanta fuere, forent.

140

Non patrium Simoënta petis; sed Tybridas undas.
Nempe, ut pervenias quò cupis, hospes eris.
Utque latet, vitatque tuas abstrusa carinas,
Vix tibi continget terra petita seni.
Hos potiùs populos in dotem, ambage remissâ,
Accipe; et advectas Pygmalionis opes.
Ilion in Tyriam transfer feliciùs urbem:

Hancque, locum regni, sceptraque sacra tene.
Si tibi mens avida est belli, si quærit Iülus
Unde suo partus Marte triumphus eat;
Quem superet, ne quid desit, præbebimus hostem.
Hic pacis leges: hic locus arma capit.

Tu modò, per matrem, fraternaque tela, sagittas,
Perque fugæ comites, Dardana sacra, Deos:
(Sic superent, quoscumque tuâ de gente reportas,
Mars ferus et damnis sit modus ille tuis,
Ascaniusque suos feliciter impleat annos,

150

160

Et senis Anchisæ molliter ossa cubent) Parce precor domui, quæ se tibi tradit habendam. Quod crimen dicis, præter amâsse, meum? Non ego sum Phthias, magnisque oriunda Mycenis: Nec steterunt in te virque paterque meus. Si pudet uxoris; non nupta, sed hospita dicar. Dum tua sit Dido, quodlibet esse feret. Nota mihi freta sunt Afrum frangentia littus: Temporibus certis dantque negantque viam. 170 Cùm dabit aura viam, præbebis carbasa ventis. Nunc levis ejectam continet alga ratem. Tempus ut observem, manda mihi; certiùs ibis: Nec te, si cupies ipse, manere sinam. Et socii requiem poscunt, laniataque classis Postulat exiguas semirefecta moras.

Pro meritis, et siqua tibi præbebimus ultrà,
Pro spe conjugii tempora parva peto.

Dum freta mitescunt, et Amor: dum tempore et usu Fortiter edisco tristia posse pati.

180

Sin minus; est animus nobis effundere vitam.
In me crudelis non potes esse diu.
Adspicias utinam, quæ sit scribentis imago!
Scribimus; et gremio Troïcus ensis adest:
Perque genas lacrimæ strictum labuntur in ensem;
Qui jam pro lacrimis sanguine tinctus erit.
Quàm bene conveniunt fato tua munera nostro !
Instruis impensâ nostra sepulcra brevi.

190

Nec mea nunc primo feriuntur pectora telo :
Ille locus sævi vulnus Amoris habet.
Anna soror, soror Anna, meæ malè conscia culpæ,
Jam dabis in cineres ultima dona meos.
Nec, consumta rogis, inscribar, Elissa Sichæi;
Hoc tamen in tumuli marmore carmen erit:
Præbuit Æneas et caussam mortis et ensem.
Ipsa suâ Dido concidit usa manu.

EPISTOLA VIII.

HERMIONE ORESTÆ.

[ADLOQUOR Hermione nuper fratremque virumque,
Nunc fratrem ; nomen conjugis alter habet.]
Pyrrhus Achillides, animosus imagine patris,
Inclusam contra jusque piumque tenet.
Quod potui, renui; ne non invita tenerer;
Cetera femineæ non valuere manus.

Quid facis, Æacide? non sum sine vindice, dixi:
Hæc tibi sub domino, Pyrrhe, puella suo est.
Surdior ille freto clamantem nomen Orestæ
Traxit inornatis in sua tecta comis.

Quid gravius, captâ Lacedæmone, serva tulissem, Si raperet Grajas barbara turba nurus?

10

Parciùs Andromachen vexavit Achaïa victrix,
Cùm Danaus Phrygias ureret ignis opes.
At tu, cura mei si te pia tangit, Oreste,
Injice non timidas in tua jura manus.
An, si quis rapiat stabulis armenta reclusis,
Arma feras? raptâ conjuge lentus eris?
Sit socer exemplo, nuptæ repetitor ademtæ :
Cui pia militiæ caussa puella fuit.
Si socer ignavus viduâ sedisset in aulâ;
Nupta foret Paridi mater, ut antè fuit.
Nec tu mille rates sinuosaque vela parâris;
Nec numeros Danaï militis: ipse veni.

20

Sic quoque eram repetenda tamen: nec turpe marito,

Aspera pro caro bella tulisse toro.

Quid, quòd avus nobis idem Pelopeïus Atreus?
Et si non esses vir mihi, frater eras?

Vir, precor, uxori, frater succurre sorori:
Instant officio nomina bina tuo.

Me tibi Tyndareos, vitâ gravis auctor et annis,
Tradidit: arbitrium neptis habebat avus.
At pater acidæ promiserit, inscius acti;

Plus quoque, qui prior est ordine, possit avus.
Cùm tibi nubebam, nulli mea tæda nocebat:
Si jungar Pyrrho, tu mihi læsus eris.
Et pater ignoscet nostro Menelaus amori:
Succubuit telis præpetis ipse Dei.

Quem sibi permisit, genero permittet amorem :
Proderit exemplo mater amata suo.
Tu mihi, quod matri pater, es: quas egerat olim
Dardanius partes advena, Pyrrhus agit.
Ille licèt patriis sine fine superbiat actis ;
Et tu, quæ referas, acta parentis habes.
Tantalides omnes, ipsumque regebat Achillen.
Hic pars militiæ; dux erat ille ducum.

Tu

30

40

quoque habes proavum Pelopem, Pelopisque pa

rentem:

Si meliùs numeres, à Jove quintus eris.

« AnteriorContinua »