Sed quantò minùs ire voles, magis ire memento:
Perfer: et invitos currere coge pedes.
Nec pluvias vites: nec te peregrina morentur
Sabbata; nec damnis Allia nota suis.
Nec quot transieris, sed quot tibi, quære, supersint
Millia: nec, maneas ut propè, finge moras.
Tempora nec numera: nec crebrò respice Romam.
Sed fuge. Tutus adhuc Parthus ab hoste fugâ est.
Dura aliquis præcepta vocet mea; dura fatemur
Esse: sed, ut valeas, multa dolenda feres.
Sæpe bibi succos, quamvis invitus, amaros
Æger; et oranti mensa negata mihi.
Ut corpus redimas, ferrum patieris et ignes;
Arida nec sitiens ora levabis aquâ ;
Ut valeas animo, quidquam tolerare negabis?
At pretium pars hæc corpore majus habet.
Sed tamen est artis strictissima janua nostræ,
Et labor est unus tempora prima pati.
Adspicis, ut prensos urant juga prima juvencos?
Ut nova velocem cingula lædat equum?
Forsitan à Laribus patriis exire pigebit.
Sed tamen exibis: deinde redire voles.
Nec te Lar patrius, sed amor revocabit amicæ,
Prætendens culpæ splendida verba suæ.
Cùm semel exieris, centum solatia curæ
Et rus, et comites, et via longa dabunt.
Nec satis esse puta discedere: lentus abesto;
Dum perdat vires, sitque sine igne, cinis.
Si nisi firmatâ properabis mente reverti,
Inferet arma tibi sæva rebellis Amor.
Quid? quod, ut abfueris, avidus sitiensque redibis;
Et spatium damno cesserit omne tuo?
Viderit, Hæmoniæ si quis mala pabula terræ,
Et magicas artes posse juvare putat.
Ista veneficii vetus est via. Noster Apollo
Innocuam sacro carmine monstrat opem.
Me duce non tumulo prodire jubebitur umbra:
Non anus infami carmine rumpet humum.
Non seges ex aliis alios transibit in agros :
Nec subitò Phœbi pallidus orbis erit.
Ut solet, æquoreas ibit Tiberinus in undas:
Ut solet, in niveis Luna vehetur equis.
Nulla recantatas deponent pectora curas;
Nec fugiet vivo sulfure victus amor.
Quid te Phasiacæ juverunt grámina terræ,
Cùm cuperes patriâ, Colchi, manere domo?
Quid tibi profuerunt, Circe, Perseïdes herbæ,
Cùm sua Neritias abstulit aura rates?
Omnia fecisti, ne callidus hospes abiret :
Ille dedit certæ lintea plena fugæ.
Omnia fecisti, ne te ferus ureret ignis:
Longus at invito pectore sedit amor.
Vertere. quæ poteras homines in mille figuras :
Non poteras animi vertere jura tui.
Diceris his etiam, cùm jam discedere vellet,
Dulichium verbis detinuisse ducem :
Non ego, quod primò (memini) sperare solebam,
Jam precor, ut conjux tu meus esse velis.
Et tamen, ut conjux essem tua, digna videbar :
Quòd Dea, quòd magni filia Solis eram.
Ne properes oro: spatium pro munere posco.
Quid minus optari per mea vota potest?
Et freta mota vides; et debes illa timere.
Utilior velis postmodo ventus erit.
Quæ tibi caussa fugæ? non hîc nova Troja resurgit:
Non alius socios Rhesus ad arma vocat.
Hic amor, hîc pax est; in quâ malè vulneror unâ:
Totaque sub regno terra futura tuo est.
Illa loquebatur: navem solvebat Ulixes:
Irrita cum velis verba tulere Noti.
Ardet, et adsuetas Circe decurrit ad artes :
Nec tamen est illis attenuatus amor.
Ergo age, quisquis opem nostrâ tibi poscis ab arte,
Deme veneficiis carminibusque fidem.
Si te caussa potens dominâ retinebit in Urbe;
Accipe, consilium quod sit in Urbe meum.
Optimus ille fuit vindex, lædentia péctus
Vincula qui rupit, dedoluitque semel.
Si cui tantum animi est, illum mirabor et ipse :
Et dicam, Monitis non eget iste meis.
Tu mihi, qui, quod amas, ægrè dediscis amare;
Nec potes, et velles posse, docendus eris.
Sæpe refer tecum sceleratæ facta puellæ;
Et pone ante oculos omnia damna tuos.
Illud et illud habet: nec eâ contenta rapinâ
Sub titulum nostros misit avara lares.
Sic mihi juravit: sic me jurata fefellit.
Ante suam quoties passa jacere forem!
Diligit ipsa alios: à me fastidit amari.
Institor heu noctes, quas mihi non dat, habet!
Hæc tibi per totos inacescant omnia sensus:
Hæc refer hinc odii semina quære tui.
Atque utinam possis etiam facundus in illis
Esse! dole tantúm; sponte disertus eris.
Hæserat in quadam nuper mea cura puellâ :
Conveniens animo non erat illa meo.
Curabar propriis æger Podalirius herbis:
Et (fateor) medicus turpiter æger eram.
Profuit adsiduè vitiis insistere amicæ.
Idque mihi factum sæpe salubre fuit.
Quàm mala sunt nostræ, dicebam, crura puellæ!
Nec tamen, ut verè confiteamur, erant.
Brachia quàm non sunt nostræ formosa puellæ !
Et tamen, ut verè confiteamur, erant.
Quàm brevis est! nec erat. Quàm multum poscit amantem!
Hinc odio venit maxima caussa meo.
Et mala sunt vicina bonis. Errore sub illo
Pro vitio virtus crimina sæpe tulit.
Quàm potes, in pejus dotes deflecte puellæ :
Judiciumque brevi limite falle tuum.
Turgida, si plena est; si fusca est, nigra vocetur.
In gracili macies crimen habere potest.
Et poterit dici petulans, quæ rustica non est :
Et poterit dici rustica, si qua proba est.
Quin etiam, quacumque caret tua femina dote,
Hanc moveat, blandis usque precare sonis.
Exige quod cantet, si qua est sine voce puella:
Fac saltet, nescit si qua movere manum.
Barbara sermone est; fac tecum multa loquatur.
Non didicit chordas tangere; posce lyram.
Duriùs incedit; face inambulet. Omne papillæ
Pectus habent tumidæ; fascia nulla tegat.
Si malè dentata est; narra, quod rideat, illi.
Mollibus est oculis; quod fleat illa, refer.
Proderit et subitò, cùm se non finxerit ulli,
Ad dominam celeres manè tulisse gradus.
Auferimur cultu: gemmis auroque teguntur
Omnia. Pars minima est ipsa puella sui.
Sæpe, ubi sit, quod ames, inter tam multa requiras.
Decipit hâc oculos ægide dives Amor.
Improvisus ades; deprendes tutus inermem :
Infelix vitiis excidet illa suis.
Nec tamen huic nimiùm præcepto credere tutum est;
Fallit enim multos forma sine arte decens.
Tum quoque, cùm positis sua collinet ora venenis,
Ad dominæ vultus (nec pudor obstet) eas.
Pyxidas invenies, et rerum mille colores;
Et fluere in tepidos œsypa lapsa sinus.
Illa tuas redolent, Phineu, medicamina mensas:
Non semel hinc stomacho nausea facta meo.
Nunc tibi, quæ medio Veneris præstentur in usu,
Eloquar. Ex omni parte fugandus amor.
Multa quidem ex iilis pudor est mihi dicere: sed tu
Ingenio verbis concipe plura meis.
Nuper enim nostros quidam carpsere libellos;
Quorum censurâ Musa proterva mea est.
Dummodo sic placeam, dum toto canter in orbe;
Quod volet, impugnent unus et alter opus.
Ingenium magni detrectat Livor Homeri:
Quisquis es, éx illo, Zoïle, nomen habés,
Et tua sacrilega laniârunt carmina linguæ,
Pertulit huc victos quo duce Troja Deos.
Summa petit livor: perflant altissima venti:
Summa petunt dextrâ fulmina missa Jovis.
At tu, quicumque es, quem nostra licentia lædit;
Si sapis, ad numeros exige quidque suos.
Fortia Mæonio gaudent pede bella referri.
Deliciis illic quis locus esse potest?
Grande sonant Tragici; Tragicos decet irá cothur
Usibus è mediis soccus habendus erit.
Liber in adversos hostes stringatur Iämbus;
Seu celer, extremum seu trahat ille pedem.
Blanda pharetratos Elégeïa cantet Amores:
Et levis arbitrio ludat amica suo.
Callimachi numeris non est dicendus Achilles:
Cydippe non est oris, Homere, tui.
Quis ferat Andromaches peragentem Thaïda partes?
Peccat, in Andromache Thaïda si quis agat.
Thaïs in arte meâ: lascivia libera nostra est.
Nil mihi cum vittâ: Thaïs in arte meâ est.
Si mea materiæ respondet Musa jocosæ,
Vicimus, et falsi criminis acta rea est.
Rumpere, Livor edax; jam magnum nomen habe-
Majus erit; tantùm, quo pede cœpit, eat.
Sed nimiùm properas: vivam modò; plura dolebis :
Et capiunt animi carmina multa mei.
Nam juvat, et studium famæ mihi crescit amore:
Principio clivi vester anhelat equus.
Tantum se nobis Elegi debere fatentur;
Quantum Virgilio nobile debet opus.
Hactenus Invidiæ respondimus. Attrahe lora
Fortiùs; et gyro curre, poëta, tuo.
Ergo ubi concubitus, et opus juvenile petetur;
Et propè promissæ tempora noctis erunt ;
Gaudia ne dominæ, pleno si pectore sumes,
Te capiant; ineas quamlibet antè velim,
|