Imatges de pàgina
PDF
EPUB

Bien plus, ainsi qu'il arrive toujours, on poussa les choses à l'excès. Tourmentée du désir d'une originalité qu'elle ne pouvait atteindre, notre époque erut la retrouver dans les réminiscences

Rerum Italicarum scriptores varii; Francfort, 1600.

Scriptores rerum Sicularum; Ibid., 1579.

Les ouvrages de MURATORI cités page 15, dont on peut considérer comme autant de suppléments les ouvrages suivants :

Raccolta di tutti piu rinomati scrittori della storia di Napoli; 1769. Raccolta delle cronache appartenenti alla storia della città di Napoli;

1780.

Italici scriptores, par ASSEMANI; Rome, 1751.

Rerum Italicarum scriptores ex Florentina bibliothecæ codicibus, ab a. м ad a. MDC, par TARTINI; Florence, 1748-1770.

Collectio anecdotorum medii ævi ex archiviis Pistoriensibus, par ZACCARIA; Turin, 1755.

Ad scriptores rerum Italicarum accessiones historia Faventinæ, par MITTARELLI; Venise, 1771.

FANTUZZI, Monum. Ravennati dei secoli di mezzo; Venise, 1801-1804.
LUPI, Cod. diplom. ecclesiæ Bergam.

GIULINI, Memorie spettanti alla storia, al governo e alla descrizione della città e campagna di Milano ne' secoli bassi; Milan, 1760.

FUMAGALLI, Antichità Longobardiche-Milanesi; Codice diplomatico SantAmbrosiano; Ibid., 1805.

CORNER, Monum, della chiesa Veneta.

MARGARINI, Bullarium Casinense; Venise, 1650.

GIO. DE GIOVANNI DI TAORMINA, Codex diplom. Siciliæ; Palerme, 1743. ALFONSO AIROLDI, Codice diplomatico della Sicilia, sotto il governo degli Arabi.

ROSARIO GREGORIO, Rerum Arabicarum quæ ad historiam Siciliæ spectant collectio; Palerme, 1790.

GIORDANO, Delectus scriptorum rerum Neapolitanarum.

G. CR. LUNIG, Codex Italiæ diplomaticus; Francfort, 1725-1732.

PIRRI, Sicilia sacra.

GALLERATI, Antiqua Novariensium monumenta; 1612.

MONGITORE, Bullæ et instrumenta Panormitanæ ecclesiæ.
ZANETTI, le Monete d'Italia.

Monumenta historiæ patriæ, jussu regis Caroli Alberti edita; Turin, 1835. Cette publication, qui intéresse tant l'histoire d'Italie, continue toujours. Archivio storico italiano; éditeur, M. Vieusseux, à Florence.

Il en a paru déjà 8 volumes, contenant des chroniques et des documents inédits de la plus haute importance.

Raccolta di documenti Lucchesi, etc., etc.

IV. L'histoire du Bas-Empire est comprise dans les Scriptores historiæ Byzantina; Paris, 1640-1650. L'édition de Venise, 1729, est plus riche, mais moins correcte. La meilleure est celle qui a été faite à Bonn, par Bekker, Dindorf, Schopen, Niebuhr, et autres savants allemands. Les notes historiques de Du Cange, jointes à plusieurs textes, ainsi que les ouvrages de cet illustre commentateur, Constantinopolis christiana, Familix Byzantinæ, sont du plus haut mérite.

et les plagiats nouveaux; or, comme jadis on ne jugeait beau que ce qui venait des Grecs et des Latins, nous demandâmes au moyen âge des inspirations lyriques. Nous le fimes passer dans les arts,

V. Collections concernant la France.

Pithou, Ann. et hist. Francorum (de 708 à 890) Scriptores coætanei XII; Paris, 1588. Hist. Francorum (de 900 à 1285) Scriptores vet. XI; Francfort, 1596.

LAURIÈRE, Ordonnances des rois de France, 1723.

FREHER, Corpus historia Francicæ, 1613.

A. et F. DUCHESNE, Hist. Normannorum script. antiqui, ab 838 ad 1220; Paris, 1619. Hist. Francorum script. coætanei, jusqu'à Philippe le Bel; Paris, 1636-1649.

LE COINTE, Annales ecclesiastici Francorum; Paris, 1665-1683.

J. SIRMOND, Concilia antiqua Galliæ; Paris, 1629; supplément, 1666. Dom BOUQUET, Rerum Gallicarum et Francicarum scriptores, opus continuatum per religiosos e congr. Sancti Mauri et denuo per Academiam Francicam; Paris, à partir de 1736 jusqu'à nos jours.

D. SAINTE-MARTHE, Gallia christiana; Paris, 1715-1785. Conciliorum Galliæ collectio temporum ordine digesta, 177-1563; Paris, 1769. Euvre interrompue par la suppression des PP. de Saint-Maur.

D. SAMMARTHANI Gallia christiana; Ibid., 1715-85.

DE BREQUIGNY, Table chronologique des diplômes, titres et actes imprimés concernant l'hist. de France; Paris, 1779-1783. Diplomata, chartæ, epistolæ et alia documenta ad res Francicas spectantia; Paris, 1791. Diplomata, charta, epistolæ et alia documenta ad res Francicas spectantia; Ibid., 1791.

GUIZOT. Collection de Mémoires relatifs à l'hist. de France, depuis la fondation de la monarchie française jusqu'au treizième siècle; Paris, 1823-1837.

J. A. BUCHON, Collection des chroniques nationales françaises écrites en langue vulgaire, du treizième au seizième siècle; Paris, 1826-1828.

PETITOT et MONMERQUÉ, Collection complète des Mémoires relatifs à l'hist. de France, depuis le règne de Philippe-Auguste jusqu'au commencement du dix-septième siècle; Paris, 1824-1826.

La Collect. des Mém., etc., depuis l'avènement de Henri IV jusqu'à la paix de Paris, fait suite à la précédente; Paris, 1820-1829, etc., etc.

Tout le monde connaît le zèle du gouvernement français pour la recherche et la publication des Documents inédits relatifs à l'hist. de France, ou Collection des pièces rares et intéressantes, telles que chroniques, mémoires, pamphlets, lettres, vies, procès, testaments, exécutions, siéges, batailles, massacres, entrevues, fêtes, cérémonies, etc.

VI. Collections concernant l'Allemagne.

GUDANUS, Codex diplomaticus anecdotorum; Goettingue, 1743.
PITHOU, Scriptores rerum Germanicarum ; Bâle, 1568.

H. MEIBOM, Scriptores rerum Germ.; Helmstadt, 1688.

G. W. LEIBNIZ, Scrip. rer. Brunswicensium; Hanovre, 1707-1711. Accessiones historica; Leipzig, 1698.

dans la littérature, dans les ameublements, dans les costumes, avec une manie puérile, qui souvent, associant mal les sentiments et les beautés d'autrefois avec ceux d'aujourd'hui, ne fait qu'y ajouter un défaut de plus, l'inopportunité.

E. LINDENBROG, Script. rer. septentrionalium, cura J. ALB. FABRICII; Hambourg, 1706.

M. FREHER, Rerum Germ. script. aliquot insignes, cura B. G. Struvii; Strasbourg, 1717.

PISTORIUS, Script. rer. Germ., cura B. G. Struvii; Ratisbonne, 1726.
REUBER, Script. rer. Germ.; Erfurt, 1726.

J. B. MENKEN, Script. rer. Germ., præcipue Saxonicarum; 1728.

M. GOLDAST, Script. rer. Alemanicarum aliquot vetusti, cura H. C. Senkenberg; Hambourg, 1730.

H. PEZ, Script. rer. Austriacarum; Leipzig et Ratisbonne, 1721-1745.
GEORGISCH, Regesta chronologica diplomatica; Halle, 1740-1744.
REIN. REINECCIUS, Script. rer. Germ.; Francfort, 1777-1781.

G. H. PERTZ, Monumenta Germaniæ historica inde ab anno D ad MD; Hanovre, 1826 et années suivantes. Cet ouvrage intéresse souvent l'histoire de l'Italie. Il en est rendu compte dans l'Archiv der Gesellschaft fur ältere deutsche Geschichte, recueil qui traite des manuscrits intéressant non-seulement l'Allemagne, mais toute l'Europe latine du moyen âge.

BOEHMER, Regesta chron. diplomatica Karolorum; Francfort, 1833. Reg. chron. diplom. regum atque imperat. Romanorum, inde a Conrado I usque ad Heinricum VII; Ibid., 1831. L'auteur est le chef d'une société qui s'occupe, à Francfort, de la publication de tout ce qui concerne les sources de l'histoire germanique au moyen âge.

CHMEL, Regesta chronologica diplomatica Ruperti regis Romanorum ; Ibid., 1835.

BINTERIM, Gesch. der deutschen Concilien; Mayence, 1836.
HARGHEIM, Collectio conciliorum Germaniæ; Cologne, 1790.
RAUMER, Regesta historia Brandeburgensis.

Il existe bien d'autres collections des Scriptores rerum Germanicarum ; telles que celles de Schard, de Freher, de Reuber, de Lindenbrog, de Meibom, de Leibniz, etc.

Des sociétés chargées de recherches historiques se sont formées dans plusieurs pays de l'Allemagne. Il y en a pour la Thuringe saxonne, pour la Pomeranie, pour les Études baltiques, pour la Westphalie, pour le haut Mein, pour Fribourg, pour Lausanne, pour la Suisse romane, pour la Bohême, etc.

VII. Histoire de la Belgique.

J. CHAPEAUVILLE, Auctores præcipui qui gesta pontificum Tongrensium, Trajectensium et Leodentium scripserunt; Liége, 1612.

F. SWERTIUS, Rerum Belgicarum annales chronici et historici; Francfort, 1620.

SANDERIUS, Flandria illustrata; Cologne, 1641-1644.
MIRAI Op. diplomatica; Louvain et Bruxelles, 1723-1748.

GHESQUIERUS, Acta Sanctorum Belgii; Bruxelles, 1783-1794. Incomplet.

P. F. X. DE RAM, Synodycon Belgicum, sive acta omnium Ecclesiarum Belgii a celebrato concilio Tridentino usque ad concord. a.

1801;

Mais à quel bien ne se rattache pas quelque inconvénient, facile pâture d'une misérable critique? Quant au penseur, il demande si les idées furent jugées plus sainement; nous le croyons.

Mechlin., 1828-1836. Ce travail se continue, et l'on se propose d'y ajouter les conciles antérieurs à celui de Trente.

Après avoir recouvré son indépendance, la Belgique institua une commission historique, qui a déjà fait paraître plusieurs volumes de la Collection des chroniques belges inédites, publiées par ordre du gouvernement, sans parler des Nouvelles archives historiques, philosophiques et littéraires, qui paraissent tous les trois mois.

VIII. Histoire d'Angleterre.

M. PARKER, Rerum Britann, script. vetustiores et præcipui; Londres,

1587.

H. SAVILE, Rerum Anglic. script. post Bedam præcipui; Francfort, 1601.

W. CAMDEN, Anglica, Normannica, Hibernica, Cambrica, a veteribus scriptoribus; Ibid., 1603. Supplément à l'ouvrage précédent.

ROGER TWYSDEN, Hist. Anglican. script. X; Londres, 1652.

J. FELL, Rerum Anglic. script. veteres; Oxoniæ, 1684. Incomplet.

TH. GALE, Hist. Britannicæ Saxonicæ et Anglo-Saxonicæ scriptores XX ; Oxoniæ, 1687-1691.

Jos. SPARKE, Hist. Angl. script. varii; Londres, 1723.

TH. RYMER et SANDERSON, Fœdera, conventiones, litteræ et cujuscumque generis acta publica inter reges Angliæ et alios quosvis imperatores, reges, pontifices et communitates, ab a. 1066 ad 1654 habita et tractata; Londres, 1704-1735.

H. WHARTON, Anglia sacra; Londres, 1691.

D. WILKINS, Concilia magna Britanniæ et Hiberniæ, ab a. 446 ad

1717.

La commission historique, avant d'être dissoute, avait publié :
Rotuli litterarum clausarum, Rotuli Hunderdorum, Rotuli Scotiæ.

IX. Pour la Péninsule espagnole.

A. SCHOTTI Hispania illustrata; Francfort, 1603-1608.

J. S. de Aguirre, Collectio maxima conciliorum omnium Hispaniæ et Novi Orbis; Rome, 1693.

CASIRI, Bibl. Arabico-Hispana Excurialensis; Madrid, 1770-1780.

H. FLORES et M. Risco, España sagrada; Ibid., 1747-1804.

Colleção de livros ineditos de historia portugueza, dos reinados, dos senhores reyes D. João I, D. Duarte, D. Alfonso V et D. João II. Publiée par l'Académie royale des sciences de Lisbonne.

X. Pour la Scandinavie.

BARTHOLINI Antiq. Danicæ; Copenhague, 1689.

F. L. DE WESTPHALEN, Monum. inedita rerum Germanicarum, præcipue Cimbricarum et Megalopolensium; Leipzig, 1739.

Au milieu de ces brûlantes péripéties qui firent, comme sur un théâtre, passer en peu d'années devant nos yeux les révolutions d'un grand nombre de siècles; en présence de ces faits si extraordinaires, de ces hommes précipités soudainement de l'autel dans la poussière, de ces constitutions, de ces lois improvisées comme les victoires, il ne fut plus permis d'être frivole. Une méditation sérieuse étendit un regard moins borné sur les peuples et les actions, apprit à discerner les causes, à signaler la relation de faits lointains, à juger les partis livrés aux passions. Au verbiage

J. LANGEBEK et F. SUHм, Scriptores rerum Danicarum medii ævi; Copenhague, 1772-1792. Ce recueil s'est continué.

G. D. THOBKELIN Diplomatarium magnum, exhibens monumenta publica historiam Daniæ, Norvegia et vicinarum regionum. illustrantia; Ibid., 1786. Analecta ad historiam antiquam et jura Norvegiæ;

Ibid., 1778.

E. M. FANT, Script. rerum Suecicarum medii ævi; Upsal, 1818-1838.

XI. Peuples slavons.

FREHER, Rerum Bohemicarum antiqui scriptores; Scriptores rerum Polonicarum ex recentioribus quotquot præcipui exstant; Amsterdam, 1696. J. PISTORIUS, Corpus historiæ Polonicæ; Bâle, 1582.

P. DOGIEL, Codex diplomaticus regni Poloniæ et magni ducatus Lithuania; Varsovie, 1758-1764.

F. W. DE SOMMERSBERG, Rerum Silesiacarum script.; Leipzig, 1759. Mizler a Kolof, Collectio magna historiæ Poloniæ et Lithuaniæ ; Varsovie, 1761-1769.

GELAS. DOBNER, Monumenta hist. Bohemiæ nusquam antehac edita; Prague, 1784.

C. G. HOFFMANN, Script. rerum Lusanticarum; Leipzig, 1791.
STENZEL, Script. rerum Silesiacarum; Breslau, 1835.

Pezel et DOBROWSKI, Scriptores rerum Bohemicarum; Leipzig, 1791.
XII. Pour la géographie historique de cette époque on peut consulter :
D'ANVILLE, États formés en Europe après la chute de l'empire romain en
Occident; Paris, 1771.

CH. JUNKER, Enleitung zur geogr. der mittlern Zeiten; Iéna, 1712.

F. ANSART, Précis de la géographie historique du moyen áge; Paris, 1834. CH. BARBERET ET ALFRED MAGIN, Précis de géograph. historique universelle, Paris, 1841.

VICTOR DURUY, Géographie politique du moyen âge; Paris, 1839.

CHR. et FRÉD. KRUSE, Atlas zur Uebersicht der Gesch. aller europäischen Länder und Staaten; Halle, 1827; Paris, 1834.

K. V. SPRUNNER Historich. geogr. Handatlas; Gotha, 1837.

Mais une bonne géographie historique du moyen âge est encore à désirer. On peut voir aussi les cinq cartes insérées dans le Tableau des révolutions du moyen âge de Kock; Strasbourg, 1807; la Notitia Galliarum de VALOIS; la Dissertatio chronographica de BARETTI; la Marca hispanica de MARCA; la Numismatique du moyen âge, avec atlas, de LELEWEL; 1836.

« AnteriorContinua »